Trường Chính trị Tôn Đức Thắng Tỉnh An Giang

Đề dẫn Toạ đàm khoa học: "Sự đóng góp to lớn của Friedrich Engels vào quá trình hình thành bảo vệ và phát triển của chủ nghĩa Marx"

07:12 27/11/2020

Sáng ngày 27 tháng 11 năm 2020, Trường Chính trị Tôn Đức Thắng tổ chức toạ đàm khoa học với chủ đề: “Sự đóng góp to lớn của Friedrich Engels vào quá trình hình thành bảo vệ và phát triển của chủ nghĩa Marx”.

Các đây 200 năm, một trong những nhà hoạt động cách mạng lỗi lạc trong lịch sử xã hội loài người đã được sinh ra vào ngày 28/11/1820, tại Barmen, tỉnh Ranh của Vương quốc Phổ (thuộc nước Đức ngày nay), đó là Friedrich Engels (Ph.Ăngghen), Ông cùng với Karl Marx (Các Mác) sáng lập chủ nghĩa cộng sản và là lãnh tụ của phong trào công nhân thế giới, Quốc tế I và Quốc tế II.

Friedrich Engels (Ph.Ăngghen) được sinh ra trong một gia đình chủ xưởng dệt, Cha Ông là người rất sùng đạo, song trong công việc là người có nghị lực, tháo vát, về chính kiến là người bảo thủ; Mẹ Ph.Ăngghen xuất thân từ môi trường trí thức, một phụ nữ nhạy cảm, đôn hậu, hoạt bát và yêu văn học nghệ thuật; Ông ngoại Ph.Ăngghen là nhà ngôn ngữ học cũng có ảnh hưởng lớn đến Ông, gia đình Ph.Ăngghen có tám anh chị em, các em trai của Ph.Ăngghen đều đi theo con đường đã vạch sẵn của người Cha, trở thành những chủ xưởng.

Năm 14 tuổi, Ph.Ăngghen học ở trường tại thành phố Barmen, Ông sớm bộc lộ năng khiếu về ngoại ngữ. Tháng 10/1834, Ph.Ăngghen chuyển sang học ở trường trung học Elberfelder, một trường tốt nhất ở Phổ thời bấy giờ và ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Ph.Ăngghen nhìn thấy bức tranh đa dạng sự bần cùng không lối thoát của người dân lao động, căm thù chế độ chuyên chế và sự chuyển quyền của bạn quan lại... đã sớm thức tỉnh ý thức chính trị ở người thanh niên có tính cách độc lập.

Năm 1837, theo yêu cầu của Cha, Ph.Ăngghen buộc phải rời bỏ trường trung học khi chưa tốt nghiệp để bắt đầu công việc buôn bán ở văn phòng của Cha Ông; công việc kinh doanh tuy không hấp dẫn đối với Ph.Ăngghen, nhưng công việc này có thể sử dụng được nhiều thời giờ rỗi vào việc tự học và nghiên cứu trong các lĩnh vực sử học, triết học, văn học, ngôn ngữ và thơ ca, đây là những môn rất hấp dẫn đối với Ph.Ăngghen. Tháng 6 năm 1838, theo yêu cầu của bố, Ph.Ăngghen đến làm việc tại văn phòng thương mại lớn của một thương nhân ở thành phố cảng Barmen. Tại thành phố cảng lớn buôn bán với nhiều nơi trên thế giới, Ph.Ăngghen đã mở rộng tầm hiểu biết về nền văn học và báo chí nước ngoài; sự tác động của cuộc cách mạng dân chủ tư sản đã chín muồi ở Đức hồi bấy giờ đã thúc đẩy ở Ph.Ăngghen hình thành các điểm dân chủ - cách mạng.

Cuối năm 1939, sau Các Mác hai năm Ph.Ăngghen bắt tay vào nghiên cứu các tác phẩm của Hêghen, sự hấp dẫn của Hêghen trong cuốn Triết học lịch sử đối với Ph.Ăngghen là tư tưởng về vận động tiến lên của lịch sử loài người đến những hình thái cao hơn. Trong hoạt động chính luận của Ph.Ăngghen, người ta thấy ảnh hưởng tư tưởng đó của Hêghen, song ở Ph.Ăngghen là quan điểm biện chứng đối với lịch sử loài người và các hiện tượng của đời sống xã hội, là sự vận dụng những tư tưởng cơ bản của phép biện chứng của Hêghen vào thực tiễn cuộc sống. Tháng 9/1841, Ph.Ăngghen đến Berlin và gia nhập binh đoàn pháo binh, ở đây Ông được huấn luyện quân sự mà trong những năm sau, Ông rất cần đến nó, nhưng ông vẫn lui tới trường Đại học Tổng hợp Berlin nghe các bài giảng triết học, tham gia hội thảo về lịch sử tôn giáo.

Mùa xuân năm 1842, Ăngghen bắt đầu cộng tác với tờ Nhật báo tỉnh Ranh, từ tháng 10/1842, khi Các Mác lãnh đạo Ban biên tập thì tờ báo ngày càng mang tính chất dân chủ cách mạng triệt để, trong những bài báo in năm 1842, cùng với Các Mác, Ăngghen đã lên tiếng phản kháng chế độ kiểm duyệt của Chính phủ Vương quốc Phổ, trật tự phong kiến ở Đức. Ngày 8/10/1842, Ph.Ăngghen mãn hạn phục vụ trong quân đội, từ Berlin Ông trở về Barmen, một tháng sau, Ph.Ăngghen sang Anh thực tập buôn bán, trên đường sang Anh, Ph.Ăngghen đã thăm trụ sở tờ Nhật báo tỉnh Ranh ở Kioln và lần đầu tiên Ông đã gặp Các Mác, Tổng biên tập tờ báo, Ông đã ở lại Anh trong 02 năm, thời gian này là trường học tuyệt vời giúp Ăngghen trở thành nhà xã hội chủ nghĩa. Bài báo “Tình cảnh của giai cấp công nhân ở Anh” (1842) cùng với những bài báo khác của Ph.Ăngghen viết ra năm đó đã phân tích rõ sự phân chia xã hội thành 03 giai cấp cơ bản: giai cấp quý tộc chiếm hữu ruộng đất, giai cấp tư sản công nghiệp và giai cấp vô sản. Ph.Ăngghen tham gia viết bài cho tờ tạp chí Niên giám Pháp - Đức (tháng 2/1944). Các bài báo này đề cập đến việc áp dụng phương pháp biện chứng vào việc phân tích các quan hệ kinh tế của xã hội tự sản. Tác phẩm “Những phác thảo phê phán môn kinh tế chính trị học” của Ph.Ăngghen đã chỉ rõ chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa là cơ sở của toàn bộ sinh hoạt vật chất và tinh thần của xã hội tư sản. Có thể thấy, thời gian sống ở Anh đã có ý nghĩa quyết định đối với Ph.Ăngghen trong việc dứt khoát từ bỏ những quan điểm duy tâm để trở thành nhà duy vật.

Tháng 8 năm 1844, trên đường trở về quê hương của mình, Ph.Ăngghen ghé lại Paris gặp Các Mác, từ đó bắt đầu sự cộng tác chặt chẽ giữa hai người. Tháng 2 năm 1845, cuốn sách Gia đình thánh của Các Mác và Ăngghen ra đời đã phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa duy tâm chủ quan của phái Hêghen trẻ mà thực chất là phê phán toàn bộ chủ nghĩa duy tâm và phương pháp của nó, đồng thời nêu lên luận điểm hết sức quan trọng về vai trò quyết định của quần chúng nhân dân trong lịch sử. Hai Ông cũng hợp sức viết công trình nổi tiếng Hệ tư tưởng Đức (1845 - 1846) phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa duy tâm của Hêghen và phái Hêghen trẻ; đồng thời phê phán chủ nghĩa duy vật không nhất quán của Luivich Phoiơbach nêu ra những luận điểm cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.

Những tháng đầu năm 1847, Ph.Ăngghen cùng với Các Mác gia nhập Liên đoàn những người chính nghĩa, tháng 6/1847, tại đại hội Liên đoàn những người chính nghĩa, theo đề nghị của Ph.Ăngghen, đổi tên thành tổ chức “Liên đoàn những người cộng sản, một tổ chức công nhân quốc tế”; tháng 12/1847 Đại hội II của Liên đoàn những người cộng sản đã uỷ nhiệm cho Các Mác và Ph.Ăngghen viết Tuyên ngôn của đảng cộng sản và Tuyên ngôn của đảng cộng sản được hoàn thiện vào tháng 2/1848, đánh dấu sự hình thành cơ bản của chủ nghĩa Mác.

Tháng 3/1848, cùng với Các Mác, Ph.Ăng-ghen thảo ra “Những yêu sách của Đảng Cộng sản Đức”; tháng 4/1848 Ông cùng với Các Mác trở về Đức tham gia cuộc cách mạng Đức; tháng 5/1849, Ph.Ăngghen đã vạch ra một kế hoạch hoạt động quân sự, thành lập quân đội cách mạng tiến hành cuộc khởi nghĩa; tháng 11/1849, Ph.Ăngghen đến Luân Đôn và được bổ sung vào Ban Chấp hành Trung ương Liên đoàn những người cộng sản và trong thời gian này Ông đã viết các tác phẩm “Cách mạng và phản cách mạng ở Đức”, “Cuộc chiến tranh nông dân ở Đức”; tháng 9/1864 Quốc tế I được thành lập, tháng 9/1870, Ph.Ăngghen đến Luân Đôn và được đưa vào Tổng hội đồng của Quốc tế I, PhĂngghen kiên trì đấu tranh chống lại quan điểm cơ hội của phái Pruông, Latxan, Bacũnin; năm 1871, Ph.Ăngghen tham gia vào việc tổ chức chiến dịch bảo vệ Công xã Pari, trong thời gian này, Ph.Ăngghen đã viết một số tác phẩm có giá trị lý luận, đặc biệt là cuốn “Chống Đuy rinh” (1818), góp phần to lớn vào việc hoàn thiện lý luận của chủ nghĩa Mác.

Sau khi Các Mác qua đời (1883), Ph.Ăngghen là người lãnh đạo tổ chức những người theo chủ nghĩa xã hội ở châu Âu, chuẩn bị cho in tập 2 và 3 của bộ Tư bản mà Các Mác chưa kịp hoàn thành; Ph.Ăngghen viết nhiều tác phẩm nổi tiếng vào những năm cuối đời: Nguồn gốc gia đình, Chế độ tư hữu và Nhà nước (1884), Lát-víchPhơ-bách và sự cáo chung của triết học cổ điển Đức (1866), Biện chứng tự nhiên, vấn đề nông dân ở Pháp và Đức (1894). Những tác phẩm này Ph.Ăngghen có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc để tuyên truyền cho chủ nghĩa cộng sản khoa học và làm phong phú thêm chủ nghĩa Mác.

Ngày 05 tháng 8 năm 1895 tại làng Yoking gần thủ đô Luân Đôn, trái tim vĩ đại của nhà hoạt động chính trị lỗi lạc của giai cấp công nhân ngừng đập, Ông đã vĩnh viễn ra đi, nhưng đến nay, Ph.Ăngghen vẫn là một vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại, một bậc thiên tài trong lịch sử nhân loại. Cùng với Các Mác-VILêninHồ Chí Minh, cuộc đời và sự nghiệp của Ph.Ăngghen luôn luôn sống mãi trong sự nghiệp cách mạng của Đảng ta, của nhân dân ta và của nhân dân tiến bộ cũng như của phong trào cộng sản và công nhân trên toàn thế giới.

Những vấn đề vừa được trình bày trên, chỉ nhấn mạnh một vài điểm chính trong cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của Ph.Ăngghen để Toạ đàm tiếp tục tham luận và thảo luận làm rõ nhằm quán triệt, học tập và vận dụng vào công tác của mỗi chúng ta. Ban tổ chức nhận được 16 bài viết tham gia Toạ đàm và đại biểu tham dự Toạ đàm khá đông, nhưng rất tiết thời gian dành cho Toạ đàm có hạn. Vì vậy, chúng tôi mong rằng, các tham luận và các ý kiến thảo luận của quý đại biểu cần ngắn gọn, cố gắng phát hiện những vấn đề mới, những cống hiến vĩ đại của Ph.Ăngghen vào quá trình hình thành, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác, đặc là những vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta để mỗi chúng ta tiếp tục tuyền bá tư tưởng của Người, qua đó góp phần bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trí, thù địch trong tình hình mới có hiệu quả./.

các tin khác